Hutbe-i Şamiye ve İslam Dünyasının Problemleri ele alındı!
Said Nursi vefatının 65. yıldönümünde anıldı
Prof. Dr. Nevzat Tarhan:
“Bediüzzaman, İmam-ı Gazali, İmam-ı Rabbani, Abdülkadir Geylani ve Mevlana üzere o çağın değerli şahsiyetlerinin yaptığı üzere bir şeyler yapmaya çalışmış ve bunu başarmıştır.”
Bediüzzaman Said Nursi’nin Vefatının 65. Yıldönümü münasebetiyle düzenlenen anma programı çerçevesinde ‘Hutbe-i Şamiye ve İslam Dünyasının Meseleleri’ Paneli gerçekleştirildi.
Üsküdar Üniversitesi mesken sahipliğinde 12’incisi gerçekleştirilen programda konuşan Prof. Dr. Nevzat, şu anda makûs ahlakın yakışıksız sonuçlarının epey aşikar hale geldiğini söyleyerek, “Boşanmalar artıyor, şiddet olayları çoğalıyor, hırsızlık ve hata oranları yükseliyor. Bunun yanı sıra bağımlılık oranları ve intihar hadiseleri da artış gösteriyor. Tüm bunlar, önemli bir global buhran ve bir arayış içinde olunduğunu açıkça ortaya koyuyor.” dedi.
Suriye Alimler Birliği Derneği Türkiye Temsilcisi Prof. Dr. Hüseyin Abdulhadi: “Bediüzzaman’a nazaran dünya, günümüzde bir köy haline gelmiş ve bu köyün ortak bir rehbere muhtaçlığı vardır. İşte bu rehber, Kur’an-ı Kerim’dir.”
Şekercihan Vakfı Lideri Prof. Dr. Ruhi Yavuz: “Son bir buçuk yıldır Gazze’de yaşanan insanlık dramını her gün büyük bir ıstırapla izlemekteyiz.”
Medeniyet Üniversitesi’nden Prof. Dr. Âdem Ölmez: “Bediüzzaman Hazretleri, bizlere cihanşümul bir fikir atlası miras bırakmıştır.”
Süleyman Demirel Üniversitesi’nden Prof. Dr. İshak Özgel: “Mesele sadece ümitsizlik değildir; asıl tehlike, Allah’ın rahmetinden ümit kesmektir.”
Fatih Sultan Mehmet Üniversitesi’nden Prof. Dr. Ahmet Yıldız: “Bediüzzaman her bireyin, her Müslümanın, daha âlâ bir geleceğin bir modülü olabileceğini savunuyor.”
Üsküdar Üniversitesi konut sahipliğinde Risale-i Işık Araştırma Platformu, Parıltı Vakfı, Çağın Vicdanı Kulübü ve Şekercihan Derneği tarafından Bediüzzaman Said Nursi’nin Vefatının 65. Yıldönümü münasebetiyle anma programı düzenlendi. ‘Hutbe-i Şamiye ve İslam Dünyasının Meseleleri’ ana temalı panel Merkez Yerleşke Nermin Tarhan Konferans Salonu’nda gerçekleştirildi.
Hutbe-i Şamiye 1911 tarihinde, Bediüzzaman Said Nursi’nin 35 yaşında iken Şam’da, Şam ulemasının ısrarı üzerine Câmi-i Emevî‘de irad ettiği bir hutbe.
Anma programı, Hafız İbrahim Yağız’ın Kur’an-ı Kerim Tilaveti ve Hutbe-i Şamiye ile ilgili sinevizyon gösterimi ile başladı.
Anma programında Şekercihan Vakfı Lideri Prof. Dr. Ruhi Yavuz, Suriye Alimler Birliği Derneği Türkiye Temsilcisi Prof. Dr. Hüseyin Abdulhadi ve Üsküdar Üniversitesi Kurucu Rektörü ve Yönetim Üst Kurulu Lideri Prof. Dr. Nevzat Tarhan açılış konuşmasını gerçekleştirdi.
Prof. Dr. Nevzat Tarhan: “Bediüzzaman, o devir ulema statükosunu kırmak istiyordu”
Açılış konuşmaları kapsamında kürsüye gelen Üsküdar Üniversitesi Kurucu Rektörü ve Yönetim Üst Kurulu Lideri Prof. Dr. Nevzat Tarhan, daha çok kitleye ulaşmak ve insanların zihinlerindeki ön yargıları yıkmak üzere bir amaçla yola çıktıklarını belirterek, “Çünkü Bediüzzaman, İmam-ı Gazali, İmam-ı Rabbani, Abdülkadir Geylani ve Mevlana üzere o çağın kıymetli şahsiyetlerinin yaptığı üzere bir şeyler yapmaya çalışmış ve bunu başarmıştır. Bediüzzaman, o devir ulema statükosunu kırmak istiyordu.” dedi.
Kur’an-ı Kerim’e akıl yürütme prosedürleriyle yaklaşmayı o devirde bilhassa vurguladığını söyleyen Prof. Dr. Tarhan, şöyle devam etti:
Bediüzzaman’dan 3 manifesto!
Prof. Dr. Nevzat Tarhan: “Bediüzzaman ihtilal yapmıyor, inşa yapıyor”
“Bediüzzaman ihtilal yapmıyor, inşa yapıyor. Var olanı ıslah etmeye çalışıyor. Ulemayla ilgili manifestoya yayınlamış. ‘500 yıldır uyuduğunuz yeter’ diyor. 500 sene aşağı üst 1500’lerin ortalarına geliyor. Bununla yüzleşmemiz gerekiyor. Yasal Sultan Süleyman birçok fetihler yapmış, büyük bir sultan ama Şeyhülislam’ı Divan’a alıyor. Şeyhülislam’ı memur haline getiriyor ve kuvvetler ayrılığı unsurunu bozuyor. Yavuz Sultan Selim’in beraberinde getirdiği ulema da bu mevzuda önemli halde referans olmaya başlıyor. Böylelikle ‘Sen vatandaşa hesap vermeyeceksin, yalnızca Allah’a hesap verirsin’ anlayışı yaygınlaşarak hesap verebilirliği ortadan kaldırıyor. Halbuki bir insanı koruyan düzgün niyeti değildir, hesap verebilirliğidir. Bir yöneticiyi koruyan uygun niyeti değil, hesap verebilirliğidir. İşte bu sistem kalkıyor o devirde.”
“Osmanlı’nın yıkılışındaki en büyük sebeplerden biri yargı sisteminin çürümesidir”
Osmanlı’nın son devrindeki yargı sisteminin, o zamanki kazaskerlik sisteminin en kıymetli özelliğinin, soruşturmanın büsbütün açık, yargının ise zımnî olması olduğunu söyleyen Tarhan, “Şimdi düşünün, yargılamayı yapıyorsun lakin zımnî yapıyorsun. Bu kadılar adilken sorun olmamış fakat kadılar adaletten uzaklaşıp gücün tesiri altına girdikleri vakit adalet bozulmuş. Osmanlı’nın yıkılışındaki en büyük sebeplerden birisi, kazaskerlik sisteminin çürümesi, yani hukuk sisteminin (şimdiki tabirle) çürümesidir.” biçiminde konuştu.
“Münazarat ise, Anadolu’daki doğudaki feodal sisteme karşı bir manifestodur”
“O devirde ulemaya Muhakemat üzere bir manifesto yazılması, ulemanın aklı terk ettiğini, yalnızca nakli ilimlere indirgediğini gösteren bir protest manifestosuydu. Öteki bir manifesto olan Münazarat ise, Anadolu’daki doğudaki feodal sisteme karşı bir manifestodur.” diyen Tarhan, “Münazaratı okuduğunuzda göreceksiniz ki ana fikri, istibdatın yanlışlığı, ağalık sisteminin yanlışlığı, toplumsal yapının yanlışlığı ile ilgilidir. Yani ‘Ağaya itaat et rahat et’, ‘Şeyhe itaat et rahat et’ anlayışını terk ettirmeye çalışmış. Bunun reçetesi var Münazarat’ta. Şayet bir zihinsel dönüşüm olmazsa, toplumsal dönüşüm olmaz. Toplumsal dönüşüm olmazsa ekonomik, siyasal dönüşüm olmaz. Bütüncül bir dönüşümün olması için kesinlikle zihinsel dönüşüm gerekiyor.”
Üçüncü manifestonun ise Hutbe-i Şami olduğunu kaydeden Prof. Dr. Tarhan, “Bu, İslam dünyasının geri kalmasına karşı bir manifesto.” dedi.
“Günümüzde en değerli güvenlik sorunu aile krizidir”
Şu anda makûs ahlakın yakışıksız sonuçlarının hayli aşikâr hale geldiğini söyleyen Tarhan, “Gözlemlediğimiz üzere boşanmalar artıyor, şiddet olayları çoğalıyor, hırsızlık ve kabahat oranları yükseliyor. Bunun yanı sıra bağımlılık oranları ve intihar olayları da artış gösteriyor. Tüm bunlar, önemli bir global buhran ve bir arayış içinde olunduğunu açıkça ortaya koyuyor. Türkiye’de evlilik dışı doğum oranı şu anda %2,6 düzeyinde. Fakat Kuzey Avrupa ülkelerinde bu oran %50’nin üzerinde. İrlanda’da %69, yani her 100 doğumdan 69’u evlilik dışı gerçekleşiyor. İsveç ve Norveç’te bu oran %56-59, Fransa’da %59, Almanya’da ise %40-46 ortasında değişiyor. Bu istatistikler, şayet biz gerekli önlemleri almazsak, 20-30 yıl içinde emsal bir tabloyla karşılaşabileceğimizi gösteriyor. Günümüzde en değerli güvenlik sorunu aile krizidir. Aile yapısındaki bozulma, makus ahlakın yayılmasına yer hazırlamakta ve bunun yakışıksız sonuçları giderek daha görünür hale gelmektedir. Bu nedenle, makus ahlakın yol açtığı aksiliklere karşı uygun ahlakı yaygınlaştırmaya yönelik çalışmalar yapmak büyük bir zorunluluktur.” diye konuştu.
Prof. Dr. Hüseyin Abdulhadi: “Dünya, günümüzde bir köy haline gelmiş ve bu köyün ortak bir rehbere ihtiyacı vardır”
Suriye Alimler Birliği Derneği Türkiye Temsilcisi Prof. Dr. Hüseyin Abdulhadi, “Ben Suriye’de doğdum, Suriye’de büyüdüm ve lise eğitimimi de orada tamamladım. Fakat zalim rejimin baskıları nedeniyle Suriye’yi terk etmek zorunda kaldım ve o günden bugüne tam 45 yıldır ülkeme geri dönememekteyim. Bediüzzaman Hazretleri’nden bahsetmek aslında İslam’dan ve İslam dünyasının genel durumundan kelam etmek manasına gelir. Onun fikirleri, İslam dünyasının içinde bulunduğu hali ve külfetleri hakikat bir halde analiz etmeye yardımcı olmaktadır.” dedi.
Prof. Dr. Hüseyin Abdulhadi, Bediüzzaman’ın Osmanlı’nın son devirlerini görerek Şam’a gittiğini ve Emevi Camii’nde verdiği Cuma hutbesinde Müslümanları, bilhassa de Arap dünyasını hilafetin merkezini müdafaaya davet ettiğini kaydederek, “İslam’a açılan savaş çok büyük ve sert olmuştur. Bu ataklara karşı Bediüzzaman Hazretleri, geniş kapsamlı bir metot geliştirerek mukabele etmeye başlamıştır. O, bu metodunu direkt Kur’an-ı Kerim’e dayandırmıştır. Bunun nedeni, Kur’an’ın beşeri bir kaynak olmaması, sabit ve büyük bir rehber olmasıdır. Bediüzzaman’a nazaran dünya, günümüzde bir köy haline gelmiş ve bu köyün ortak bir rehbere gereksinimi vardır. İşte bu rehber, Kur’an-ı Kerim’dir.” tabirinde bulundu.
İslam dünyasının karşı karşıya olduğu temel meseleler
Bediüzzaman’ın Hutbe-i Şamiye’de İslam dünyasının karşı karşıya olduğu temel sorunlara dikkat çekerek Kur’an-ı Kerim’in eczanesinden tahliller sunduğunu anlatan Prof. Dr. Hüseyin Abdulhadi, “İslam dünyasının geri kalma nedenlerini sıralamıştır. Bu hastalıkların en başında ümitsizlik gelmektedir. O, Allah’ın rahmetine, kudretine ve kuvvetine güvenmemiz gerektiğini vurgulamıştır. Burada bilhassa şunu belirtmek istiyorum: Suriye’de uzun yıllardır süregelen zalim rejimin çökmesi bizim uğraşlarımızla değil, büsbütün Allah’ın kudretiyle gerçekleşen bir durumdur.” diye konuştu.
Ardından Batı medeniyetinin artık çöküş sürecine girdiğini lisana getiren Prof. Dr. Hüseyin Abdulhadi, “Günümüzde herkesin ittifak ettiği bir gerçek vardır: İslam medeniyeti yükseliştedir ve yakın vakitte tüm insanlığa rehber olacaktır. Dünya üzerinde sabit kalan hiçbir beşeri ideoloji yoktur; hepsi değişim içerisindedir. Lakin Kur’an-ı Kerim bundan müstesnadır. Zira o, ilahi bir kaynaktan inmiştir ve ebedidir. İslam’a savaş açanlar hiçbir vakit başarılı olamayacaktır. Zira İslam, insanın fıtratıyla uyumludur ve Allah’ın kanunları değişmez. İşte bu yüzden, beşeri ideolojiler ve sistemler birer birer çökerken, İslam hep insanlığa rehber olmaya devam edecektir.” halinde konuştu.
Prof. Dr. Ruhi Yavuz: “Gazze’de yaşanan insanlık dramını her gün büyük bir kederle izlemekteyiz”
Şekercihan Vakfı Lideri Prof. Dr. Ruhi Yavuz, “Bediüzzaman Said Nursi Hazretleri’nin tabiriyle “helaket ve felaket asrında” yaşanan maddi ve manevi çalkantıların, bilhassa de manevi buhranların dehşetini daima birlikte derinden hissediyoruz. Dünyada toplumsal kırılmalar ve değişimler öylesine süratli yaşanıyor ki, bu gürültüye yetişmek dahi mümkün değil. Çağdaş çağın vahşet ve zulmü, tıpkı geçmişin engizisyon metotları üzere, yıllardır pek çok bölgede sergilenmektedir. Bilhassa son bir buçuk yıldır Gazze’de yaşanan insanlık dramını her gün büyük bir hüzünle izlemekteyiz. Birebir biçimde, birçok İslam ülkesinde de emsal zulümler tüm dehşetiyle sürmektedir. Lakin en acı olan, İslam dünyasının bu zulümler karşısında sessiz ve seyirci kalmasıdır. Bu durum, hepimizin yüreğinde derin yaralar açmaktadır.” dedi.
Yaklaşık üç buçuk ay evvel, 7 Aralık 2024’te Suriye’deki rejimin zulmünün sona erdiğini söz eden Prof. Dr. Ruhi Yavuz, “Bu gelişme, ister istemez dünya kamuoyunun dikkatini Suriye’deki inkılaba yöneltti. İnşallah, Suriye’de yeni bir periyot başlamıştır.” dedi.
‘Hutbe-i Şamiye ve İslam Dünyasının Meseleleri’ paneli yapıldı
Açılış konuşmalarının akabinde ‘Hutbe-i Şamiye ve İslam Dünyasının Meseleleri’ bahisli panele geçildi. Panelin moderatörlüğünü gerçekleştiren Medeniyet Üniversitesi’nden Prof. Dr. Âdem Ölmez, “Hutbe-i Şamiye’nin Yer ve Vakit Çerçevesinde Değerlendirilmesi” başlıklı bir sunum da yaparken, Süleyman Demirel Üniversitesi’nden Prof. Dr. İshak Özgel “Hutbe-i Şamiye’deki Temel Mevzuların Kur’an Referansları” konusunu ele aldı. Fatih Sultan Mehmet Üniversitesi’nden Prof. Dr. Ahmet Yıldız ise “Ümmete Hitabe: İmanla Ahlakı Yine Buluşturmak” başlıklı bir konuşma yaptı.
“Bediüzzaman Hazretleri, bizlere cihanşümul bir fikir atlası miras bırakmıştır”
Prof. Dr. Âdem Ölmez, “Bediüzzaman Hazretleri, malum olduğu üzere, bundan 65 yıl evvel, ayın 22’sini 23’üne bağlayan gece rahmet-i Rahmân’a kavuştu. Lakin, gerisinde bugün dünya çapında geniş bir tesir alanına sahip, temel fikir mevzularını haftanın aşikâr günlerinde müzakere eden ve insanlığın temel sıkıntıları üzerine fikirler tartışan büyük bir kitle bıraktı. Bediüzzaman Hazretleri, bizlere cihanşümul bir fikir atlası miras bırakmıştır.” dedi.
“Mesele sırf ümitsizlik değildir”
Prof. Dr. İshak Özgel, “114 yıl evvel, büyük bir topluluğun önünde Cuma hutbesi verirken, Bediüzzaman Said Nursi Hazretleri kelamlarına şöyle başlamıştı: ‘Bütün mahlûkatın hâl lisanlarıyla yaptığı hamdler, tesbihler, tahiyyatlar, mübarekâtlar ve tayyibâtlar, yaratıcı olan Allah Teâlâ’nın üzerine olsun ki O, bize şöyle buyurmuştur: ‘Allah’ın rahmetinden ümit kesmeyiniz.’ Ve tekrar salât ve selâm, o ulu Nebi’nin üzerine olsun ki, O da bize şöyle demiştir: ‘Ben, hoş ahlâkı tamamlamak üzere gönderildim.’ Bir hutbede seçilen âyetler ve hadisler son derece kıymetlidir. Bu, Bediüzzaman’ın Kur’an’ın özünü, değişim ve dönüşümdeki ruhunu derinlemesine kavradığını gösteriyor. O, sıkıntıyı tam da en kritik, en odak noktasından ele almıştır. Biz buna yalnızca ümitsizlik diyoruz, ama aslında bu, eksik bir tanımlamadır. Zira sıkıntı sırf ümitsizlik değildir; asıl tehlike, Allah’ın rahmetinden ümit kesmektir.” diye konuştu.
“Bediüzzaman her bireyin, her Müslümanın, daha uygun bir geleceğin bir modülü olabileceğini savunuyor.”
Prof. Dr. Ahmet Yıldız, “Bediüzzaman Said Nursî, güzellik ve berbatlığın ferdî olmaktan çıkıp kolektifleştiğini vurguladı. ‘Eğer siz uygun bir şey yaparsanız, aslında bizim için de yeterli olanı göstermiş olursunuz.’ diyerek, toplumsal dönüşümün bireylerin uğraşlarıyla mümkün olacağını belirtti. Bugün de misal sıkıntılarla karşı karşıya olduğumuzu görüyoruz. İshak Hoca’nın da söz ettiği üzere: ‘Allah’ın rahmetinden ümidinizi kesmeyin.’ Zira asıl soru şudur: Dünya neden kimi toplumlar için terakki (ilerleme) dünyası olurken, bizim için tedenni (gerileme) dünyası olsun? Günümüz dünyasında birçok kişi giderek berbatlaşan bir geleceğin kaçınılmaz olduğunu düşünüyor. Daha düzgün bir dünyaya ulaşmak lakin benzersiz bireylerin tarihe müdahale etmesiyle mümkün olabilir üzere bir inanç var. Örneğin, Müslümanlar Mehdi’yi, Hristiyanlar ve Museviler ise Mesih’i bekliyor. Günümüzdeki birçok tartışmanın temelinde de bu beklenti yatıyor. Bediüzzaman her bireyin, her Müslümanın, daha düzgün bir geleceğin bir kesimi olabileceğini savunuyor.” dedi.
Katılımcılar iftar yemeğinde buluştu…
Üsküdar Üniversitesi YouTube kanalından canlı yayınlanan program, toplu fotoğraf çekiminin akabinde sona erdi.
Bediüzzaman Said Nursi’nin Vefatının 65. Yıldönümü kapsamında gerçekleştirilen program kapsamında iştirakçiler iftar yemeğinde bir ortaya geldi.
Kaynak: (BYZHA) Beyaz Haber Ajansı